Sıkça Rastladığımız Yazılım Terimleri
Authentication |
Özgün kimlik doğrulama, temel manada kullanıcı adı ve şifre |
Authorization |
Authentication işlemlerinin yapılma yöntemi ve yetkilendirme (Şifre, Kod, Retina, Ses Tanıma, Parmak İzi, Yüz Tanıma, SSL) |
ERP / Enterprise Resource Planning |
Üretim işletmelerinin entegre şekilde yönetilmesini ifade eder. Yazılımsal olarak planlama, satın alma, stok, satış, pazarlama, finans, insan kaynakları vb. süreçlerin yönetilmesini kolaylaştıran çözümdür. |
CRM / Customer Relationship Management |
Firmaların mevcut ve potansiyel müşterileri ile kurdukları ilişkiyi verimli ve etkin kılmak için kullandıkları yöntemlerdir. |
HRM / Human Resource Management |
İnsan Kaynakları Yönetimi |
WMS / Warehouse Management System |
Depo Yönetim Sistemleri |
PLM / Product Lifecycle Management |
Ürün Yaşam Döngüsü, Ürünün fikir aşamasından son kullanıcıya ulaşıncaya kadar geçtiği endüstriyel tasarım, mühendislik, analiz, üretim, dokümantasyon, pazarlama materyal, evre ve süreçlerini kapsar. |
Back-End Developer |
Arka uç yazılım geliştirme, veritabanı ve kodlama gibi görünmeyen süreçler. C#, Java, PHP, SQL, Postgres, Oracle vb. |
Front-End Developer |
Ön yüz yazılım geliştirme, kullanıcı ile etkileşime giren grafik, resim, metin alanları, açılır ve patlayan pencereler. HTML,CSS,JavaScript,AngularJS, React, IONIC, BootStrap gibi ağırlıklı web teknoloji araçları vb. |
Full-Stack Developer |
A'dan Z'ye yazılımın tüm süreçleri arka uç ve ön yüz geliştirme ve bunlar yanında network ve donanım bilgisine sahip olması istenen geliştiricidir. Her şeyi bildiği için tam manasıyla hiç bir işi eksiksiz teslim edemez. :) Ciddi kurumlarda genellikle yazılım ekiplerinin Full-Stack olması fakat yazılımcının olmaması hedeflenmelidir. |
Referans Tipler |
Bellek üzerinde veriyi değil verinin adresini tutarlar. Bellegğin heap bölgesinde tutulurlar. "string", "object", "class", "interface", "array", "delegate", "pointer" (String istisna olarak referans tip olmasına rağmen metotlara geçirilirken değer tipi gibi kopyalanır.) |
Değer tipleri |
Veriyi taşıyan ve taşıdığı veriye göre bellek üstünde yer kaplayan veri türleridir. Belleğin stack kısmında tutulurlar. |
OOP - Object Oriented Programming |
Nesne Yönelimli Programlama, gerçek dünyadaki nesnelerin yazılım tasarım sınıfları içinde kodlanmasıdır. Radyo bir nesne ise anten ve düğme gibi objeler buna bağlı alt nesnelerdir. Her birinin görevi yazılıma kodlanır.Soyutlama(Abstraction), Kapsülleme(Encapsulation), Miras Alma(Inheritance), Çok Biçimlilik(Polymorphism) |
SOLID Prensipleri |
Uygulanmasında büyük faydalar olan OOP prensipleridir. Single Responsibility, Open/Closed, Liskov's Substition, Interface Segregation, Dependency Inversion isimli beş prensibin ilk harfleri kullanılarak ifade edilir. |
Single Responsibility Principle |
Tek sorumluluk ilkesi ile her metod kendisine verilen tek görevi icra etmelidir. |
Open/Closed Principle |
Açık kapalı prensibinde, nesneler gelişime açık ama değişime kapalı olmalıdır. |
Liskov's Substition Principle |
Barbara Liskov'un yerine geçme prensibidir. Nesne kalıtım aldığı nesnenin tüm özelliklerini kullanmalıdır. Eğer kullanmıyorsa gereksiz kod yığınları zamanla oluşacak if else blokları artacaktır. |
Interface Segregation Principle |
Arayüz ayrım prensibidir. Nesnelere gereğinden fazla yetenek eklenmemeli, ihtiyaç olmayan fonksiyonlar arayüzden(Interface) ayrıştırılmalıdır. |
Dependency Inversion Principle |
Bağımlılığın tersine çevrilmesi prensibidir. Genellikle bağımlılıkları aza indirgeyen Dependency Injection yöntemi ile uygulanır ve karıştırılan kavramlardır. Var olan koda dışarıdan yapılan enjeksiyon ile program temel sınıflarının değişmemesi sağlanır. Yani ihtiyaç duyulan nesneler gerektikçe enjekte edilerek kod değişmemesi hedeflenir. |
Class |
Sınıf, metod gibi soyut kavramdır. Nesne oluşturularak kullanılabilirler. İsim, adres, yaş vb. bilgilerin saklanmasında kolaylık sağlarlar. |
Nesne |
İçinde veri ve hafızada yer kaplayan somut kavramdır. |
Soyutlama(Abstraction) |
Davranış özelliklerinin tanımlandığı nesnelerdir. Araba rengi, modeli, tekerlek sayısı, motor gücü, |
Kapsülleme(Encapsulation) |
Davranış özelliklerinin sınıfta soyutlanarak kapsüllenmesidir. Yani dışarı sunulmak istenmeyen özelliklerin erişimi kısıtlanabilir. public, private, protected incelenebilir. Bir kişinin adı, soyadı paylaşılacak fakat yeme alışkanlığı vejeteryan gibi bir bilgi dışarıya gizlenecekse private yapılabilir. Bknz. Erişim belirteçleri |
Miras Alma(Inheritance) |
Kalıtım, sınıfların birbirinden türeyebilmesidir. Alt sınıf üst sınıftan miras alır. Araç sınıfına tekerlek sayısı ve hız eklersek, araba ve bisiklet sınıfına bunları kalıtım yoluyla miras verebiliriz. |
Çok Biçimlilik(Polymorphism) |
Alt sınıflar üst sınıfların özellik ve davranışlarını göstermek zorunda olmayabilir. Bu farklı davranışa çok biçimlilik denir. Gemi ve Araba hareket ederler fakat biri suda, diğeri ise karada gidebilir. Bu durumda hareket özelliği uygun nesne için geçerli olacaktır. |
Algoritma |
Probleme yaklaşım ve çözüm yolu için gerekli her bir adımdır. Eksik adım olursa darboğazlar ve çözümsüzlük oluşacaktır. |
Syntax |
Yazılım dillerinin söz dizimidir. İngilizce ve Türkçe'de nasıl ki özne, yüklem ve sıfatlar farklı sözdizimi ile yazılıyorsa farklı yazılım dilleri için farklı sözdizimleri mevcuttur. |
Code Editor |
Kod yazarken size syntax hakkında ipucu veren, düzenli yada renkli görünmesini sağlayan metin düzenleyicilerdir. |
IDE - Integrated Development Environment |
Kod editörlerinin bir kaç tık üstüdür. Kodun test edilmesi , derlenmesi, birden fazla dilin entegre edilebilmesi gibi yararlar sağlarlar. Bknz. Visual Studio, Netbeans, Android Studio, Eclipse, DelphiIDE vb. |
Compiler - Derleyici |
Seçilen platforma göre kodu makine diline çevirir. Linux ve Windows için tamamı 0 ve 1 lerden oluşan fakat işletim sistemine uygun bir derleme işlemi yürütülür. |
Compile |
Compilerın derleme sonucu oluşturulan dosyadır. exe compile ederseniz windows console ekranında çalışacaktır. |
Comment |
Yorum satırı. |
API - Application Programming Interface |
API tanımını kısaca yapmak gerekirse iki farklı sistemin birbirleri ile haberleşip veri alışverişi yaptıkları yapılara denir. API’lar zamandan kazandırır, daha az kod yazmanızı sağlar, güvenliği artırır. |
Framework |
Daha az kod yazmak için geliştirilmiş çatılardır. C# uygulaması geliştirirken bilgisayarda .NET Framework kurulu olmalıdır. Aynı şekilde Java uygulaması geliştirirken JDK yüklü olması gerekmektedir. Bu araçlar bizim bir butonu , dropdown menüyü sıfırdan yazmamızın önüne geçen standartlaştırma sağlayan kütüphanelerdir.Sektörde kendi frameworkünü yazan ve bir elin parmakları kadar developer'ı olmayan frameworklerde mevcuttur. Hemen hepsi kısa vadede paradan ve zamandan kar etmek amaçlayan şirketlerce geliştirilmiş olup tamda bir bug yuvasıdır. Eğer o şirketin patronu değilseniz acilen uzaklaşın yoksa çağın gerisinde kalacaksınız. :) |
Bug |
Her ne kadar böcek anlamı taşısa da yazılım kodlama hatası anlamı taşır. |
Abort |
Durdur |
Add-On |
Eklenti |
Adware |
Reklam yazılımı |
Anchor |
Bağlayıcı |
Append |
Sonuna eklemek |
Autocorrect |
Otomatik Tamamlama |
Backup |
Yedekleme |
Batch Processing |
Toplu İşlem |
Bundled |
Yazılım demetleme, küçülterek birleştirme |
Bundled Software |
Donanımla hediye gelen yazılım |
CAD |
Bilgisayar destekli tasarım (Computer-aided design) |
Capture |
Ekran görüntüsü yakalamak |
Child |
Alt öge |
Collobration |
İş birliği |
Combine |
Birleştirmek |
Commercial Software |
Ticari Yazılım |
Compare |
Karşılaştırmak |
Compatible |
Uyumlu |
Compress |
Sıkıştırmak (Dosya, resim) |
Confirmation |
Doğrulama |
Console App |
Konsol Uygulamaları |
Corrupt |
Bozuk |
Crash |
Arıza, çökme |
Crop |
Kırpmak |
Data |
Veriyi |
Delay |
Gecikme |
Demo |
Tanıtım |
Desktop Publishing |
Masaüstü yayıncılık |
Diagnostics |
Teşhis, hata bulma |
Disable |
Etkisizleştir |
Discard |
Vazgeç |
Discontiue |
Durdur |
Embedded |
Gömülü |
Emulator |
Benzetici |
Entry |
Kayıt girişi |
Erase |
Silmek |
Exceute |
Çalıştırmak |
Expand |
Genişletmek |
Explode |
Patlatmak |
Export |
Dışa aktar |
Extract |
Ayıkla, çıkar |
Factory Setting |
Fabrika ayarları |
Fail |
Hata |
Feature |
Özellik |
Fetch |
Getirmek |
Conversion |
Dönüştürmek |
Extension |
Uzantı |
Tab |
Sekme |
Viewer |
Görüntüleyici |
Fix |
Düzelt, onar |
Floating |
Kayan nesne |
Framework |
Çerçeve |
Freeware |
Ücretsiz yazılım |
Full-Text-Search |
Tam metin araması |
Halt |
Durdurma |
Handler |
İşleyici |
Highlight |
Vurgulama |
Import |
İçer aktar |
Install |
Kur |
Interactive |
Etkileşimli |
Interface |
Arayüz |
Ignore |
Yoksay |
Kill |
Durdur, bağlantıyı kes, işlemi öldür. |
Launch |
Çalıştır |
License |
Lisans |
Locked |
Kilitli |
File |
Dosya |
Log |
Sistem günlüğü |
Macro |
Makro :) |
Recorder |
Kaydedici |
Malware |
Kötü amaçlı yazılım |
Marquee |
Kayan yazılım |
Mask |
Maske |
Merge |
Birleştir |
Move |
Taşı |
Offset |
Kaydır |
Open Source |
Açık Kaynaklı Kod |
Optimization |
İyileştirme, en iyi uyarlama |
Option |
Seçenek |
Parent |
Üst öğe |
Patch |
Yama |
Path |
Dosya yolu |
Piracy |
Korsan yayıncılık |
Plaintext |
Düz metin |
Preferences |
Tercihler |
Presentation |
Sunum |
Public Domain |
Kamuya Açık |
Publisher |
Yayıncı |
Purge |
Temizle |
Push |
Basılabilir düğme benzeri |
Put |
Koymak |
QR Code |
Karekod |
Rasterize |
Pixelleştirme |
Raw |
İşlenmemiş |
Registry |
Kayıt defteri, kütük |
Release |
Yayıncı |
Remote Control |
Uzaktan Yönetim |
Rename |
Yeniden adlandır |
Replace |
Değiştir |
Generator |
Oluşturucu |
Resource |
Kaynakları |
Restore |
Önceki duruma getir |
Retry |
Tekrar dene |
Runtime |
Çalışma zamanı |
Save as |
Farklı kaydet |
Scale |
Ölçekle |
Section break |
Bölüm sonucu |
Set |
Ayarla |
Skip |
Atla |
Snapshot |
Anlık görüntü |
Snipping |
Ekran alıntısı |
Soft Copy |
Elektronik kopya |
Software Suite |
Paket Programlama |
Sort |
Sırala |
Spin |
Döndür |
Split |
Böl |
Screen |
Ekran |
SpreadSheet |
Excel benzeri elektronik tablo |
Spyware |
Casus yazılım |
Stick |
Yapışkan |
Component |
Bileşen |
Error, Failure |
Hata |
Requirements |
Gereksinim |
Target |
Hedef |
Task Scheduler |
Görev Zamanlayıcı |
Terminate |
Sonlandır |
Toggle |
Açılır kapanır menü düğmesi |
Transition |
Geçiş |
TTS |
Metin Okuma |
Tweak |
İnce ayar |
Undo |
Geri Al |
Upgrade |
Sürüm yükselt |
Utility |
Yardımcı program |
Verbose |
Ayrıntılı |
Virtual Drive |
Sanal sürücü |
Warez |
Telifli bir programın illegal paylaşımı |
Widget |
Küçük araç, eklenti program |
Wildcard |
Joker |
Wizard |
Sihirbaz |
Wrap Text |
Metin kaydır |
WYSIWYG(what you see is what you get) |
Ne görüyorsan sonuç olarak o gelmiştir. |
Post |
Göndermek |
Delete |
Silmek |
Connect |
Bağlanmak |
Insert |
Eklemek |
Trace |
İz takibi |
Search |
Aramak |
Select |
Seçmek |
Undo(Un-Delete) |
Geri almak |
Clean Code |
Temiz Kod |
Client |
İstemci |
Server |
Sunucu |
Network |
Ağ |
NFC |
Müşteri elektroniği, yakın alan manyetik iletişim |
Wi-Di |
Wireless Display, kablosuz televizyon |
Wi-Fi |
Wireless Fidelity, kablosuz ağ |
İnovasyon |
Yenilikçilik, yazılım farklılaştırılması |
Endüstri 4.0 |
Sanayi devrimi ve nesnelerin interneti, siber sistemleri kapsar. |
IoT - Internet of Things |
Nesnelerin interneti (Akıllı ev-kombi vb. , her nesneye ait mobil uygulama) |
Artificial Intelligence |
Yapay Zeka |
Simulasyon |
Gerçeğin öğrenim amaçlı taklidi |
SEO |
Digital Pazarlama ve Arama Motoru Optimizatonu |
Case Sensitive |
Büyük küçük harf duyarlı |
Instance |
Örnek |
Identifier |
Tanımlayıcı |
Initialized |
Başlatılmış |
Mandatory |
Zorunlu |
Prerequisites |
Ön Koşullar |
Primitive |
İlkel, basit |
Constructors |
Yapıcılar |
Invoked |
Çağrılmak |
Declaration |
Beyanat, açıklama |
Instantitiation |
Örnekleme |
Accessing |
Erişim |